Việc ban hành Cẩm nang chính quyền địa phương cấp xã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã. Bộ Nội vụ cho biết, trong bối cảnh nước ta đang tích cực triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã), việc nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã là yêu cầu cấp thiết.
Ngày 16/6/2025, Quốc hội đã ban hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 72/2025/QH15, Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền đã ban hành các Nghị định, văn bản hướng dẫn để triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Cuốn cẩm nang được biên soạn nhằm cung cấp thông tin một cách hệ thống, đầy đủ và dễ tiếp cận cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong việc triển khai thi hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, và các văn bản pháp luật mới có liên quan.
Cẩm nang gồm 6 phần: Phần 1 – Những vấn đề chung về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương cấp xã; Phần 2 – Hội đồng nhân dân cấp xã; Phần 3 – Ủy ban nhân dân cấp xã; Phần 4 – Một số quy định chuyển tiếp về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp; Phần 5 – Câu hỏi về chính quyền địa phương; Phần 6 – Phụ lục về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền và các biểu mẫu, danh mục các văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hướng dẫn.
Việc ban hành cẩm nang cũng là bước cụ thể hóa chỉ đạo tại Kết luận số 169-KL/TW ngày 20/6/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về việc tập trung hoàn thành nhiệm vụ sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính.