Hiện tượng chảy máu chất xám đang trở thành một mối quan ngại lớn đối với cộng đồng khoa học tại Mỹ. Hàng trăm nhà khoa học và lao động trình độ cao đang cân nhắc rời bỏ quê hương do lo ngại về các chính sách mới, gây ra nguy cơ mất đi nguồn nhân lực chất lượng cao.
Nhà sử học Brian Sandberg là một trong số những người đang xem xét việc rời bỏ Mỹ. Ông đã nộp đơn vào chương trình ‘tị nạn khoa học’ của Đại học Aix-Marseille (Pháp) cùng gần 300 nhà nghiên cứu khác. Theo ông, toàn bộ hệ thống nghiên cứu và giáo dục đại học ở Mỹ đang bị lung lay và tạo ra một môi trường bất ổn cho các nhà khoa học.
Một khảo sát gần đây của tạp chí Nature đã cho thấy mức độ bất an của các nhà khoa học Mỹ. Hơn 75% trong số 1.600 nhà khoa học Mỹ đang cân nhắc rời đất nước do các chính sách mới. Làn sóng bất an này bắt nguồn từ việc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) sa thải 10.000 nhân viên, trong đó có các nhà khoa học từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) và Viện Ung thư Quốc gia, cùng với việc cắt giảm ngân sách nghiên cứu.
Các nhà khoa học Mỹ đang tìm kiếm môi trường làm việc tự do và ổn định ở nước ngoài, đặc biệt là ở Pháp. Đại học Aix-Marseille (Pháp) đã nhận được hàng trăm hồ sơ từ các viện nghiên cứu danh tiếng như Johns Hopkins, NASA, và các đại học lớn như Columbia, Yale và Stanford.
Chủ tịch Đại học Aix-Marseille, ông Éric Berton, cho biết đây là một khoảnh khắc lịch sử, khi các nhà khoa học Mỹ tìm đến Pháp để có không gian tự do nghiên cứu. Nhiều ứng viên Mỹ yêu cầu giấu tên vì lo ngại bị trả đũa.
Các nhà khoa học mô tả một môi trường làm việc đầy bất ổn, khi chính phủ cắt tài trợ và kiểm duyệt nội dung. Một số nhà khoa học khác cũng chia sẻ về khó khăn khi phải từ bỏ sự nghiệp và gia đình để tìm kiếm cơ hội mới.
James, một nhà nghiên cứu khí hậu, cùng vợ đều có tên trong danh sách rút gọn. Ông đối mặt với nguy cơ phải từ bỏ sự nghiệp hàng chục năm ở Mỹ. ‘Tôi biết ơn vì có cơ hội này, nhưng cũng rất buồn vì tôi lại cần đến nó’, ông chia sẻ.
Đại học Aix-Marseille không phải là tổ chức duy nhất cung cấp chương trình tị nạn khoa học cho các nhà nghiên cứu Mỹ. Một số trường đại học và tổ chức nghiên cứu khác cũng đang cung cấp các chương trình tương tự để hỗ trợ các nhà khoa học đang gặp khó khăn.
Tuy nhiên, việc chảy máu chất xám này cũng đặt ra một thách thức lớn cho các tổ chức giáo dục và nghiên cứu tại Mỹ. Nếu các nhà khoa học tiếp tục rời bỏ đất nước, Mỹ có thể sẽ mất đi vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.
Các chuyên gia đang kêu gọi chính phủ Mỹ cần có những biện pháp để giải quyết tình trạng này. Họ đề xuất việc tăng cường hỗ trợ tài chính cho các nghiên cứu và tổ chức giáo dục, cũng như cải thiện môi trường làm việc cho các nhà khoa học.
Hiện tại, các nhà khoa học Mỹ đang chờ đợi những thay đổi tích cực từ chính phủ. Tuy nhiên, nếu tình hình tiếp tục trở nên tồi tệ, họ sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc rời bỏ quê hương và tìm kiếm cơ hội mới ở nước ngoài.
Nature khảo sát cho thấy nhiều nhà nghiên cứu đang cân nhắc rời Mỹ.