Đồng Tháp, một tỉnh thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long, đang nổi lên như một điển hình trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm nhẹ thiên tai thông qua việc tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp. Với địa hình đa dạng, tỉnh Đồng Tháp đã tập trung phát huy tiềm năng và thế mạnh của cây rau màu để tăng thu nhập cho nông dân và ổn định sản xuất.
Đặc biệt, vùng Đồng Tháp Mười và vùng ngọt hóa Gò Công, với điều kiện thiên nhiên và đất đai nhiễm phèn, nhiễm mặn, thường bị ảnh hưởng bởi hạn mặn trong mùa khô, đã chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu sản xuất. Các xã Tân Phước1, Tân Phước2, Tân Phước3, Hưng Thạnh là những địa phương tiên phong trong việc phát triển cây màu ở vùng nhiễm phèn Đồng Tháp Mười. Toàn vùng đã chuyển đổi trên 1.100ha đất canh tác sang trồng rau màu lương thực và thực phẩm.
Điển hình là các mô hình trồng dưa hấu và khoai mỡ chuyên canh. Các xã duy trì vùng trồng dưa hấu khoảng 300 ha, cho sản lượng mỗi năm gần 6.800 tấn, và vùng trồng khoai mỡ chuyên canh trên 500 ha, cho sản lượng mỗi năm gần 10.000 tấn củ. Khoai mỡ Đồng Tháp Mười đã khẳng định được thương hiệu và được thị trường các tỉnh phía Nam ưa chuộng.
Nhiều mô hình mới xuất hiện như của chị Mai Thanh Châu, nông dân xã Tân Phước2, đã chuyển 4ha đất trồng lúa sang mô hình trồng sen kết hợp nuôi thủy sản nước ngọt trên ruộng lúa. Chị Châu cho biết sen cho thu hoạch ngó gần như quanh năm, thích hợp thổ nhưỡng vùng Đồng Tháp Mười. Với giá ngó sen bình quân 30.000 đồng/kg, mỗi năm chị bán thu 300 triệu đồng. Tổng thu nhập từ mô hình của chị Châu lên đến 750 triệu đồng mỗi năm.
Ngoài ra, nông dân Nguyễn Thành Hiển tại xã Hưng Thạnh đã chọn mô hình đa dạng hóa cây trồng trên nền đất lúa, chủ lực là lúa, dứa, khoai mỡ. Hiện, ông canh tác 3ha dứa, 5ha khoai mỡ, 1ha lúa năng suất cao. Trung bình mỗi năm, sau khi trừ chi phí, còn lợi nhuận ròng trên 1,1 tỷ đồng.
Để liên kết sản xuất và giải quyết đầu ra cho rau màu thương phẩm, tỉnh Đồng Tháp đã thành lập hàng chục hợp tác xã chuyên canh rau, thu hút hàng nghìn thành viên các vùng chuyên canh rau. Các hợp tác xã tăng cường chuyển giao khoa học kỹ thuật nông nghiệp cho bà con nông dân, nhân rộng mô hình trồng rau màu theo tiêu chí VietGAP hoặc trồng rau an toàn.
Thông qua liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, các hợp tác xã rau an toàn vùng ngọt hóa Gò Công tỉnh Đồng Tháp đã tăng cường ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với các siêu thị, các chợ đầu mối trong ngoài tỉnh. Nhờ vậy, nông dân an tâm chuyển đổi sản xuất, mở rộng diện tích rau màu phục vụ nhu cầu thị trường trong ngoài tỉnh quanh năm.
Đến giữa tháng 7/2025, nông dân trong tỉnh Đồng Tháp đã trồng được khoảng 44.000 ha rau màu các loại, đạt khoảng 64% chỉ tiêu cả năm và tăng hơn 5,2% so cùng kỳ năm trước. Sản lượng thu hoạch khoảng 853.000 tấn rau màu các loại, đạt 57,7% chỉ tiêu cả năm và tăng hơn 6,7% so cùng kỳ năm trước.
Phát huy tiềm năng và thế mạnh cây màu thích ứng biến đổi khí hậu, nông dân tại Đồng Tháp đã nâng cao thu nhập, có cuộc sống ổn định và 100% số xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Việc chuyển đổi sản xuất sang rau màu không chỉ giúp giảm nhẹ thiên tai mà còn mở ra hướng phát triển bền vững cho nông dân trong tỉnh.