Các quốc gia trên khắp thế giới đang thực hiện các biện pháp khẩn cấp để sơ tán công dân khỏi Israel và Iran giữa tình hình căng thẳng và xung đột leo thang ở Trung Đông. Sự gián đoạn đối với các chuyến bay và việc đóng cửa không phận đã gây ra những thách thức đáng kể cho quá trình sơ tán.

Các nỗ lực sơ tán toàn cầu

Nhiều quốc gia đã triển khai các kế hoạch để đưa công dân của họ ra khỏi khu vực. Đa số công dân châu Âu được sơ tán khỏi Israel đã được di chuyển bằng xe buýt đến Jordan hoặc Ai Cập trước khi bay về nước. Trong khi đó, các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ và Pakistan đã bắt đầu sơ tán công dân khỏi Iran.

Trung Quốc đã sơ tán gần 800 công dân khỏi Iran và tiếp tục di chuyển một số người khác từ Tehran đến Turkmenistan bằng xe buýt, vượt quãng đường dài 1.150 km. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết tổng cộng 791 công dân đã được sơ tán đến các khu vực an toàn, và hơn 1.000 người khác đang trong quá trình sơ tán.

[Khói bốc lên sau một vụ tấn công bằng tên lửa của Iran tại Herzliya, Israel, ngày 17/6/2025.](https://cloud.linh.pro/media/2025/06/ttxvn-so-tan-cong-dan-1906-2.avif “Khói bốc lên sau một vụ tấn công bằng tên lửa của Iran tại Herzliya, Israel, ngày 17/6/2025.”)

Khói bốc lên sau một vụ tấn công

Ấn Độ cũng đã sơ tán sinh viên của mình khỏi Tehran. Pakistan đã mở cửa biên giới tại một số điểm để cho phép công dân trở về nhà. Bulgaria, Đức, Cyprus, và Ba Lan là một số quốc gia khác đã thực hiện các biện pháp sơ tán công dân khỏi khu vực.

Hy Lạp đã hồi hương 105 công dân và người nước ngoài khỏi Israel bằng máy bay quân sự. Bộ Ngoại giao Azerbaijan cho biết hơn 1.200 công dân từ 51 quốc gia đã yêu cầu được phép di chuyển từ Iran vào Azerbaijan.

Tác động đối với vận tải biển

Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đã kêu gọi các công ty vận tải biển đánh giá tình hình an ninh trước khi quyết định đi qua eo biển Hormuz, nối Vịnh Ba Tư với Biển Arab. Việc này diễn ra trong bối cảnh lo ngại về nguy cơ eo biển Hormuz bị đóng cửa sau khi Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran.

Tổng thư ký IMO Arsenio Dominguez cho hay hiện vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy eo biển Hormuz sẽ bị đóng cửa hoặc gián đoạn. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc các công ty vận tải biển tiến hành đánh giá tình hình an ninh trước khi cố gắng đi qua eo biển này.

Đại diện của Iran tại IMO cảnh báo về mối nguy hiểm đối với các tàu đang di chuyển qua khu vực, sau khi cáo buộc Israel tấn công một nhà máy lọc dầu và mỏ khí đốt trên bờ biển Asalouyeh.

Căng thẳng địa chính trị giữa Israel và Iran đang làm dấy lên lo ngại về một cuộc khủng hoảng dầu mỏ toàn cầu. Eo biển Hormuz, một trong những tuyến đường vận chuyển dầu quan trọng nhất thế giới, đang trở thành tâm điểm của cuộc xung đột này.

Eo biển Hormuz là một kênh nước hẹp nằm giữa Iran và Oman, đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển dầu thô và các sản phẩm tinh chế từ các nhà sản xuất vùng Vịnh, bao gồm Iran và Iraq, đến các thị trường trên toàn thế giới. Các nhà phân tích cảnh báo rằng bất kỳ sự gián đoạn nào đối với hoạt động vận chuyển qua eo biển này đều có thể ảnh hưởng đến khoảng 20 triệu thùng dầu và các sản phẩm tinh chế mỗi ngày.

Ngày 14/6, ông Esmaeil Kowsari, thành viên của Ủy ban An ninh Quốc gia và Chính sách Đối ngoại Quốc hội Iran, cho biết Tehran đang nghiêm túc xem xét khả năng đóng cửa Eo biển Hormuz. Iran đã từng đe dọa đóng cửa eo biển này trong quá khứ để đáp trả lại các áp lực từ phương Tây.

Tàu di chuyển qua Eo biển Hormuz trong bối cảnh căng thẳng

Ông Jorge Leon, Giám đốc phân tích địa chính trị tại Rystad Energy, nhận xét rằng Eo biển Hormuz vẫn là tuyến đường thiết yếu cho thương mại dầu mỏ toàn cầu. “Khoảng 12 triệu thùng dầu thô mỗi ngày đi qua eo biển này, với hơn 80% hướng đến châu Á,” ông Leon cho biết.

Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) có đường ống dự phòng để tránh Eo biển Hormuz, nhưng công suất của chúng khá hạn chế. Đường ống Đông-Tây của Saudi Arabia và đường ống Habshan-Fujairah của UAE chỉ có thể xử lý khoảng một nửa khối lượng dầu.

Căng thẳng giữa Israel và Iran đã gia tăng đáng kể sau khi Israel tiến hành một loạt cuộc tấn công nhắm vào các cơ sở hạt nhân và quân sự của Iran vào ngày 13/6. Iran đã trả đũa bằng tên lửa vào Israel vào rạng sáng ngày 14/6, khiến ít nhất ba người thiệt mạng và hàng chục người bị thương.

Giá dầu Brent và dầu WTI đã tăng hơn 13% trước khi chốt ở mức tăng khoảng 8% vào ngày 13/6 do lo ngại về nguồn cung dầu. Ông Phil Flynn, nhà phân tích thị trường cấp cao tại Price Futures Group, cho rằng mặc dù Iran trước đây từng đe dọa chặn Eo biển Hormuz, nhưng vị thế ngày càng suy yếu của Tehran khiến điều này trở nên không chắc chắn.

Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu Eo biển Hormuz bị phong tỏa, giá dầu có thể tăng lên hơn 100 USD/thùng. Ông Iman Nasseri, Giám đốc điều hành Trung Đông tại FGE Nexant, dự báo rằng giá dầu sẽ tăng lên 90 USD/thùng và thậm chí cao hơn nếu eo biển này bị đóng cửa.

Trong bối cảnh căng thẳng tiếp tục leo thang, các công ty vận tải biển đang triển khai các biện pháp giảm thiểu rủi ro, bao gồm lập kế hoạch tuyến đường và hành trình với sự phối hợp của chính quyền địa phương, liên lạc liên tục với các trung tâm an ninh hàng hải khu vực và quốc tế, và tăng cường cảnh giác về an ninh trên tàu.