Giá vàng thế giới đã ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng trong thời gian gần đây, đạt mức cao nhất trong 5 tuần và đang chuẩn bị thách thức kỷ lục mọi thời đại. Cụ thể, hợp đồng vàng giao tháng 8 đã tăng vọt 37,40 USD, đạt 3.443,8 USD/ounce, mức cao nhất kể từ khi vàng lập kỷ lục 3.452,8 USD/ounce vào ngày 13.6. Sự tăng trưởng đáng kể này phản ánh nhu cầu mạnh mẽ và ổn định của thị trường vàng trong những tháng gần đây.

Đợt tăng giá hiện tại được thúc đẩy bởi một số yếu tố chủ chốt của thị trường. Đồng USD suy yếu đã khiến vàng trở nên hấp dẫn hơn với nhà đầu tư quốc tế, trong khi lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ giảm làm giảm chi phí cơ hội khi nắm giữ tài sản không sinh lời như vàng. Chỉ số USD ICE đã giảm 0,44 điểm, xuống còn 97,42, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại hàng hóa định giá bằng USD.

Cùng lúc, thị trường trái phiếu phản ánh tâm lý thận trọng gia tăng của nhà đầu tư đối với triển vọng kinh tế. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 2 năm giảm 4,4 điểm cơ bản xuống còn 3,836%, còn lợi suất kỳ hạn 10 năm giảm 4,5 điểm cơ bản xuống 4,339%. Diễn biến này cho thấy thị trường kỳ vọng sẽ có điều chỉnh chính sách tiền tệ và đối mặt với các trở lực kinh tế trong thời gian tới.

Hoạt động mua vào của các ngân hàng trung ương cùng với nhu cầu trú ẩn an toàn tiếp tục hỗ trợ giá vàng. Các tổ chức đầu tư vẫn xem vàng là công cụ đa dạng hóa danh mục trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị và bất ổn về chính sách thương mại gia tăng.

Diễn biến chính sách thương mại hiện đang là chất xúc tác lớn cho tâm lý thị trường. Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế với hầu hết đối tác thương mại nếu không đạt được thỏa thuận trước ngày 1.8, tạo ra làn sóng bất ổn lớn trong thương mại toàn cầu. Mức thuế đề xuất 30% lên hàng hóa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu đã khiến EU cân nhắc các biện pháp đáp trả, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến thương mại quy mô lớn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế toàn cầu.

Sự hội tụ của yếu tố đồng USD suy yếu, lợi suất trái phiếu giảm, căng thẳng địa chính trị và bất ổn thương mại đã tạo ra môi trường đặc biệt thuận lợi cho vàng. Khi giá tiến gần mốc cao kỷ lục, giới đầu tư đang theo dõi sát sao liệu các điều kiện thuận lợi này có đủ sức duy trì đà tăng và đưa vàng vượt ngưỡng lịch sử, kích hoạt thêm làn sóng mua vào mới và kéo dài đợt tăng giá hiện nay.

Nửa đầu năm 2025, kinh tế toàn cầu đối mặt với nhiều bất ổn, kéo theo đó là những khó khăn mà các doanh nghiệp đang phải đối mặt. Dù vậy, số liệu từ Cục Thống kê cho thấy kim ngạch xuất khẩu hàng hóa trong 6 tháng đầu năm đạt 219,83 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm trước. Tăng trưởng GDP trong 6 tháng đầu năm cũng ghi nhận mức cao nhất trong 15 năm qua, đạt 7,52%. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp trực tiếp tham gia thị trường vẫn tỏ ra e dè về triển vọng kinh tế.

Trong hội thảo ‘Dự báo kinh tế 6 tháng cuối năm 2025 – Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp’ do Tạp chí Doanh Nhân Sài Gòn và Viện Sáng kiến Việt Nam đồng tổ chức ngày 18/7, ông Lê Phụng Hào, Chủ tịch Công ty Global AAA Consulting, cho biết nhiều doanh nghiệp đang tỏ ra e dè và tiêu cực trước bối cảnh kinh doanh hiện nay. Ông Hào cho biết trong 10 doanh nghiệp ông quan sát thì có đến 6-7 doanh nghiệp có tâm lý e dè. Theo ông, dù con số xuất khẩu 6 tháng đầu năm có tăng, nhưng chủ yếu là tranh thủ thời điểm chính sách thuế quan của Mỹ chưa có hiệu lực. Hiện nay, mức thuế bình quân khoảng 20%, thậm chí lên đến 40% với hàng hoá trung chuyển, tạo ra rào cản lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là sang Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất và đóng góp tỷ trọng cao trong GDP.

Ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch HĐQT CTCP Secoin, cũng đồng tình rằng nhiều doanh nghiệp đang dần hụt hơi trong bối cảnh kinh tế hiện nay. Không ít doanh nghiệp đã mất đơn hàng do rào cản thuế quan. Chính sách từ Mỹ và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, châu Á của các nền kinh tế lớn như Mỹ và EU khiến môi trường kinh doanh thêm bất ổn. Về động lực trong nước là đầu tư công, ông Kỳ cho rằng dù Chính phủ thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt, nhưng tiến độ giải ngân vẫn rất chậm. Trong hơn 5 tháng đầu năm, TP.HCM mới giải ngân được hơn 10% vốn đầu tư công. Nhiều dự án hạ tầng giao thông, kênh rạch, trường học, bệnh viện tại TP.HCM vẫn đang gặp vướng mắc pháp lý.

Tuy nhiên, nhìn về 6 tháng còn lại của năm, ông Đinh Hồng Kỳ cho rằng doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội phát triển khi thị trường trong nước tiếp tục ghi nhận những điểm sáng. Đặc biệt, đầu tư công đang được Chính phủ thúc đẩy mạnh mẽ, trong đó có việc cải thiện hạ tầng, nhất là khu vực phía Nam. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đang từng bước tái cấu trúc mô hình hoạt động, chuyển từ tư duy tuyến tính sang tư duy hệ sinh thái mở, giúp giảm phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài. Các xu hướng như chuyển đổi số và ứng dụng AI cũng mở ra không gian tối ưu trong vận hành, phát triển sản phẩm mới và tiếp cận thị trường theo mô hình mới.

Doanh nghiệp vẫn kỳ vọng có thêm các chính sách hỗ trợ dài hạn từ Chính phủ, đặc biệt là tinh thần vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị nhằm hiện thực hóa các mục tiêu kinh tế chung. Bà Trịnh Thị Hương, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Tài chính), vẫn giữ quan điểm tích cực về triển vọng kinh tế. Theo bà, khi doanh nghiệp đã nhận diện rõ các thách thức thì cũng đồng nghĩa với việc có sự chủ động hơn trong xây dựng kịch bản ứng phó, từ đó giảm rủi ro và nâng cao khả năng nắm bắt cơ hội.

Trong kịch bản tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8,3-8,5% mà Thủ tướng Chính phủ mới đưa ra, khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ trở thành một động lực tăng trưởng mới, bên cạnh các trụ cột truyền thống. Dự kiến trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội khoảng 101 tỷ USD cho 6 tháng cuối năm, khu vực tư nhân có thể đóng góp tới 60 tỷ USD, tương đương hơn 50%. Đây là con số rất lớn, phản ánh rõ kỳ vọng vào khu vực doanh nghiệp tư nhân.

Xu hướng mua vàng của các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới đang ngày càng tăng mạnh, phần lớn do rủi ro địa chính trị và bất ổn kinh tế gia tăng, cùng với sự biến động của chính sách thương mại Mỹ. Điều này không chỉ thể hiện sự chuyển dịch dần khỏi đồng bạc xanh mà còn cho phép các ngân hàng đa dạng hóa danh mục dự trữ của mình.

Các chuyên gia tại Malaysia nhận định rằng tình hình địa chính trị toàn cầu ngày càng bất ổn là một trong những nguyên nhân chính thúc đẩy nhu cầu mua vàng. Căng thẳng giữa các cường quốc, đặc biệt là giữa Mỹ và Trung Quốc, cũng như giữa phương Tây và Nga, đã khiến nhiều quốc gia tìm kiếm sự tự chủ tài chính lớn hơn. Vàng, với tư cách là tài sản trung lập, không chịu sự kiểm soát về mặt chính trị hoặc pháp lý của bất kỳ quốc gia nào, trở thành kho lưu trữ giá trị đặc biệt hấp dẫn đối với các ngân hàng trung ương. Điều này giúp họ bảo vệ khỏi hậu quả tiềm tàng của các lệnh trừng phạt, tranh chấp thương mại hoặc chiến tranh tiền tệ.

Một số quốc gia như Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và các thành viên của Nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS đang giảm dần sự phụ thuộc vào đồng USD một cách có hệ thống và tăng cường nắm giữ các tài sản như vàng. Việc sở hữu vàng cũng giúp các quốc gia này đa dạng hóa danh mục đầu tư và giảm thiểu rủi ro.

Vàng cũng tiếp tục đóng vai trò là công cụ phòng ngừa lạm phát. Mặc dù lạm phát toàn cầu đã giảm bớt kể từ đỉnh điểm đại dịch COVID-19, nhưng ở nhiều nền kinh tế, lạm phát lõi vẫn ở mức cao. Do đó, các ngân hàng trung ương toàn cầu đã và đang trong giai đoạn mua ròng mạnh mẽ kéo dài nhiều năm, với hơn 1.000 tấn vàng được mua mỗi năm kể từ năm 2022. Riêng trong tháng 5/2025, các ngân hàng trung ương đã mua thêm 20 tấn vàng.

Các chuyên gia dự báo giá vàng sẽ tiếp tục tăng, với dự báo dao động từ 3.300 – 4.000 USD/ounce vào cuối năm. Vì vậy, các ngân hàng trung ương gần như chắc chắn sẽ tiếp tục mua vàng để phòng ngừa lạm phát, rủi ro địa chính trị và tài chính, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào đồng USD.