Từ ngày 1/7, các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam đã tăng cường kiểm soát tính pháp lý của hàng hóa, tiến hành loại bỏ các mặt hàng không rõ nguồn gốc. Tuy nhiên, điều này đã dẫn đến một hiện tượng đáng chú ý: các sản phẩm trôi nổi đã trở lại các nền tảng mạng xã hội như Zalo và Facebook.

Nhiều người bán thực phẩm trực tuyến đã chuyển sang các nền tảng mạng xã hội để tránh các quy định kiểm soát chặt chẽ của các sàn thương mại điện tử. Chị Mai Như, một người bán bánh bao và bánh gạo lứt trực tuyến tại tỉnh Đồng Nai, là một ví dụ. Chị đã chuyển sang bán hàng trên mạng xã hội Zalo và Facebook sau khi các sàn thương mại điện tử áp dụng các quy định nghiêm ngặt. Chị không đăng ký kinh doanh và tự sản xuất bánh tại nhà, sau đó rao bán trên mạng xã hội.

Đại diện sàn thương mại điện tử Lazada Việt Nam cho biết, sàn này đã tham gia chương trình ‘Tick xanh trách nhiệm’ do Sở Công Thương TPHCM triển khai, nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng hàng hóa lưu thông trên nền tảng số. Lazada đã áp dụng công nghệ AI để sàng lọc sản phẩm vi phạm và triển khai chính sách đồng kiểm, hoàn trả minh bạch để bảo vệ quyền lợi người mua.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Mạnh Tấn, Giám đốc marketing Công ty cổ phần Công nghệ Haravan, cho biết khoảng 10% gian hàng đã rút khỏi các sàn thương mại điện tử, chủ yếu là các shop kinh doanh thực phẩm. Điều này đã dẫn đến việc một lượng lớn hàng ‘nhà làm’ chuyển sang mạng xã hội, nơi không kiểm duyệt gắt gao tính pháp lý của hàng hóa.

Nhiều nhóm trên Facebook, như ‘Chợ dân cư Thanh Đa, phường Bình Quới, TPHCM’, có hàng chục nghìn thành viên và mỗi ngày có hàng chục bài rao bán thực phẩm ‘nhà làm’ mà không có nhãn mác ghi hạn sử dụng hay thông tin kiểm định.

Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, cho biết thực phẩm ‘nhà làm’ có ưu điểm là tươi, ít sử dụng chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi nhưng không hẳn an toàn cho sức khỏe người dùng. Bà dẫn chứng nhiều trường hợp người tiêu dùng bị ngộ độc vì ăn bánh mì từ các bếp nhà và nhấn mạnh rằng thực phẩm ‘nhà làm’ cần được sản xuất trong điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm để đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.

Trước tình hình này, các cơ quan chức năng đang tìm cách kiểm soát và quản lý các hoạt động bán hàng trực tuyến trên mạng xã hội, nhằm đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho các doanh nghiệp.

Việc quản lý và kiểm soát các hoạt động bán hàng trực tuyến trên mạng xã hội đang là một thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và các nền tảng mạng xã hội. Người tiêu dùng cũng cần nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm và lựa chọn các sản phẩm từ các nguồn tin cậy.