Tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng vẫn là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp (start-up) tại Việt Nam. Tuy nhiên, theo ông Phạm Hồng Hải, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB), vẫn có cách để giải quyết vấn đề này.

Tại sự kiện ‘Banking innovation for startups’ do Genesia Ventures và OCB tổ chức chiều ngày 18/7, ông Hải chia sẻ rằng tư duy truyền thống của các ngân hàng hiện nay vẫn rất khó thay đổi khi xét đến một khoản vay. Thông thường, câu hỏi đầu tiên mà ngân hàng đặt ra là ‘Doanh nghiệp có tài sản đảm bảo không?’. Trong khi đó, nhiều start-up chỉ có ‘cái thân của nhà sáng lập’ làm vốn.

Điều kiện ‘tài sản đảm bảo’ là một phần quan trọng của cơ chế quản lý rủi ro trong ngành tài chính truyền thống. Tuy nhiên, đối với các start-up có mô hình kinh doanh đổi mới và ít tài sản hữu hình, yêu cầu này trở nên bất cập.

Một rào cản khác mà start-up gặp phải là tỉ lệ nợ trên vốn thường ở mức cao. Do đặc thù phát triển nhanh và cần ‘đốt tiền’ trong giai đoạn đầu, các start-up có nhu cầu vốn lớn nhưng lại ít vốn chủ sở hữu. Điều này làm gia tăng lo ngại rủi ro tín dụng từ phía ngân hàng.

Không chỉ vậy, sự khác biệt về mô hình hoạt động, chiến lược kinh doanh và tổ chức vận hành khiến bộ phận phân tích tín dụng của ngân hàng gặp khó trong việc đánh giá và quản trị rủi ro đối với start-up.

Để giải quyết vấn đề này, ông Hải cho rằng việc thay đổi cách tiếp cận là điều tất yếu nếu ngân hàng muốn hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp. Niềm tin vào người sáng lập (founder) là yếu tố hàng đầu. Không chỉ với start-up, bất kỳ doanh nghiệp nào, nếu người đứng đầu không tạo được sự tin tưởng thì dù số liệu tài chính có ‘đẹp’ ra sao thì khoản vay cũng khó được phê duyệt.

Ngoài ra, nếu nhà sáng lập từng nhiều lần khởi nghiệp (cả thành công và thất bại), có kinh nghiệm, cam kết sẽ tạo được niềm tin lớn cho ngân hàng. Yếu tố này đôi khi không thể đo lường bằng số liệu, mà cần cảm nhận từ việc tiếp xúc, đánh giá tổng thể về con người.

Ngoài tài sản hữu hình, việc start-up có mô hình kinh doanh tốt, tạo ra dòng tiền đều đặn sẽ có khả năng thuyết phục ngân hàng. Nếu start-up cung cấp dịch vụ cho các đối tác uy tín như Pepsi, Coca, Microsoft… thì khoản thu dễ định lượng, bảo đảm dòng tiền thực và minh bạch.

‘Không cần tài sản đảm bảo, nhưng dòng tiền phải chảy qua ngân hàng, để ngân hàng còn theo dõi và quản trị rủi ro’, ông Hải chia sẻ. Các start-up có kế hoạch kinh doanh tốt, dòng tiền ổn thì ‘cứ tự tin nói chuyện với ngân hàng’.

Ngày 18 tháng 7, Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) Bà Rịa – Vũng Tàu, thuộc Chi nhánh NHCSXH TPHCM, đã tổ chức lễ ký kết Hợp đồng ủy thác cho vay đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách với 4 tổ chức chính trị – xã hội. Các tổ chức gồm Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Cựu Chiến binh và Đoàn Thanh niên của 3 phường Tam Long, Bà Rịa và Long Hương.

Theo đó, các bên sẽ phối hợp thực hiện nhiều nội dung quan trọng như tuyên truyền chính sách tín dụng xã hội, hướng dẫn hoạt động Tổ tiết kiệm và vay vốn, kiểm tra sử dụng vốn vay, đôn đốc trả nợ đúng hạn, xử lý rủi ro tín dụng và tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cán bộ cơ sở. NHCSXH sẽ chi trả phí ủy thác hàng tháng cho các hội đoàn theo chất lượng tín dụng và dư nợ thu được lãi.

Ông Lê Đăng Khoa, Phó Giám đốc Phòng giao dịch NHCSXH Bà Rịa – Vũng Tàu cho biết, trong nửa đầu năm 2025, Phòng giao dịch đã giải ngân 194,9 tỷ đồng cho 2.797 lượt khách hàng. Điều này đã giúp nâng tổng dư nợ lên hơn 604,5 tỷ đồng với 9.150 khách hàng đang còn dư nợ. Đáng chú ý, tỷ lệ nợ quá hạn và nợ khoanh được kiểm soát ở mức thấp, chỉ 0,2%. Hoạt động ủy thác qua các tổ chức chính trị – xã hội chiếm đến 99,7% tổng dư nợ.

Việc ký kết hợp đồng lần này là một bước củng cố quan trọng, góp phần đảm bảo hoạt động tín dụng chính sách tiếp tục được triển khai hiệu quả tại 3 phường Tam Long, Bà Rịa và Long Hương. Mục tiêu hướng tới là giảm nghèo bền vững và an sinh xã hội. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa NHCSXH và các tổ chức chính trị – xã hội, người dân ở các phường này sẽ có thêm cơ hội tiếp cận với các nguồn vốn vay ưu đãi để phát triển kinh tế, cải thiện đời sống.

Trong thời gian tới, Phòng giao dịch NHCSXH Bà Rịa – Vũng Tàu sẽ tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để đảm bảo việc sử dụng vốn vay đúng mục đích, hiệu quả. Đồng thời, đơn vị cũng sẽ thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn để nâng cao năng lực cho cán bộ cơ sở, giúp họ có thể hỗ trợ tốt nhất cho người dân trong việc tiếp cận và sử dụng vốn vay.

Thông qua hoạt động ủy thác này, NHCSXH Bà Rịa – Vũng Tàu hy vọng sẽ góp phần giảm nghèo bền vững, cải thiện điều kiện sống cho người dân, đặc biệt là những hộ nghèo và các đối tượng chính sách trên địa bàn. Sự phối hợp giữa các bên sẽ tạo ra những tác động tích cực, lâu dài cho cộng đồng, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội tại địa phương.