TP.HCM đang đối mặt với thách thức lớn trong việc triển khai các dự án đốt rác phát điện như một giải pháp thay thế cho phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh. Tại một buổi giám sát của Quốc hội về việc thực hiện chính sách và pháp luật bảo vệ môi trường tại TP.HCM, ông Nguyễn Hồng Nguyên, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, cho biết thành phố đang xử lý khoảng 14.000 tấn rác sinh hoạt mỗi ngày. Tuy nhiên, chỉ khoảng 40% rác sinh hoạt được xử lý bằng công nghệ đốt, compost, tái chế, trong khi phần còn lại được chôn lấp hợp vệ sinh.

Các doanh nghiệp tại TP.HCM đang gặp khó khăn khi thực hiện các thủ tục để triển khai dự án đốt rác phát điện. Ông Nguyễn Văn An, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, đánh giá rằng việc triển khai các dự án đốt rác phát điện tại TP.HCM còn chậm. Theo ông, cần có sự đánh giá và cải thiện trong quy trình thực hiện dự án để đảm bảo mục tiêu bảo vệ môi trường.

Bà Huỳnh Lan Phương, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH xử lý chất thải Việt Nam, cho rằng quy trình thẩm định, phê duyệt dự án chuyển đổi công nghệ đốt rác phát điện còn phức tạp. Bà đề xuất cần có cơ chế giám sát và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp để đẩy nhanh việc triển khai các dự án đốt rác phát điện, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Đại diện Tổng công ty BIWASE cũng bày tỏ quan ngại về việc xử lý rác sinh hoạt bằng phương pháp tái chế sâu đang gặp nhiều vướng mắc. Doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc xác định định mức tiêu hao chi phí cụ thể cho các công đoạn xử lý và hoạt động dịch vụ vận hành bảo trì. Điều này đòi hỏi sự can thiệp và hỗ trợ từ phía cơ quan quản lý nhà nước để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cho biết thành phố đã có nhiều đơn vị thực hiện chuyển đổi công nghệ xử lý rác bằng công nghệ đốt rác phát điện. Tuy nhiên, sự chênh lệch giữa giá thành và chi phí cho nhà đầu tư rất thấp, khiến TP.HCM kiến nghị Trung ương có chính sách về giá thành phù hợp để đảm bảo sự vận hành của nhà máy. Thành phố đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực xử lý rác thải.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đánh giá cao những kết quả đạt được của TP.HCM trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Ông nhấn mạnh rằng bảo vệ môi trường là yếu tố sống còn cho sự phát triển bền vững. Ông cũng chỉ đạo TP.HCM tiếp tục chủ động nghiên cứu kiến nghị sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường và đẩy mạnh nghiên cứu đổi mới ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong bảo vệ môi trường. Điều này không chỉ giúp TP.HCM mà còn đóng góp vào mục tiêu bảo vệ môi trường của cả nước.

Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang đứng trước một cơ hội vàng để phát triển kinh tế tuần hoàn, một xu hướng tất yếu nhằm tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường và thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Kinh tế tuần hoàn được xem là mô hình giúp ứng phó với khủng hoảng tài nguyên, biến đổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Theo các chuyên gia, tiềm năng kinh tế tuần hoàn của Việt Nam rất lớn, đặc biệt là trong các lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, năng lượng và giao thông. Trong lĩnh vực rác thải và năng lượng tái tạo, nhiều doanh nghiệp đã triển khai các dự án xử lý rác thải và chuyển giao công nghệ. TS. Nguyễn Đình Trọng, Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ T-TECH Việt Nam, cho biết việc ứng dụng kinh tế tuần hoàn trong các nhà máy xử lý rác là ‘đầu cuối của chu trình tái chế và tái sử dụng chất thải’. Công ty đã triển khai khoảng 200 dự án lò đốt rác tại 34 địa phương và đã biến phần rác đốt thành nhiên liệu phát điện.

Để phát triển kinh tế tuần hoàn, việc đồng bộ hóa dữ liệu từ các bộ, ngành, doanh nghiệp và người dân là rất quan trọng. Bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, cho rằng cần xây dựng nền tảng quốc gia để xác thực nguồn gốc sản phẩm, áp dụng công nghệ như blockchain để đảm bảo minh bạch và chống gian lận hiệu quả hơn.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, nhấn mạnh kinh tế tuần hoàn là xu hướng tất yếu để ứng phó khủng hoảng tài nguyên, biến đổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, để phát triển kinh tế tuần hoàn, Việt Nam vẫn còn những điểm nghẽn cần tháo gỡ nhanh chóng, điển hình là các chính sách đi vào cuộc sống còn thiếu linh hoạt.

Cần có một chiến lược rõ ràng hơn, cùng với các cơ chế ưu đãi thuế và tín dụng xanh hiệu quả, tạo điều kiện đầu tư hạ tầng để xử lý chất thải và chuyển giao công nghệ tuần hoàn. Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các Nghị định sau đó đã tạo hành lang pháp lý cho mô hình phát triển kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, vẫn cần có những thay đổi đột phá trong tư duy và chính sách để hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế tuần hoàn hiệu quả.