Tình trạng chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội và y tế đang được siết chặt hơn khi Luật Bảo hiểm xã hội và Luật Bảo hiểm y tế 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, thời gian qua, tình trạng này vẫn diễn ra phổ biến, nhất là trong doanh nghiệp tư nhân và nhỏ.
Một số hành vi vi phạm ngày càng tinh vi, như làm giả hợp đồng lao động để trục lợi quỹ bảo hiểm hoặc cố tình chây ì không nộp sau khi bị xử phạt hành chính. Việc áp dụng biện pháp cưỡng chế, khấu trừ từ tài khoản tổ chức vi phạm cũng gặp nhiều khó khăn.
Phân định rõ hành vi chậm đóng và trốn đóng
Luật Bảo hiểm xã hội và Luật Bảo hiểm y tế 2024 đã làm rõ giữa hai hành vi vi phạm chậm đóng và trốn đóng. Chậm đóng là hành vi chưa đóng hoặc đóng chưa đầy đủ số tiền bảo hiểm kể từ sau ngày đóng chậm nhất. Trốn đóng là hành vi không lập danh sách người lao động thuộc diện tham gia hoặc không đóng số tiền đã đăng ký sau 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn quy định.
Các chế tài xử lý được tăng cường và cụ thể hóa so với Luật hiện hành. Đối với hành vi chậm đóng, trốn đóng, người sử dụng lao động phải nộp đủ số tiền chậm đóng, nộp thêm số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền chậm đóng và số ngày chậm đóng, bị xử phạt vi phạm hành chính và không được xét tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng.
Riêng với hành vi trốn đóng, người sử dụng lao động còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Đây là điểm mới, thể hiện sự nghiêm khắc trong công tác quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội và y tế.
[Caption align=”aligncenter” width=”650″]
Giải quyết thủ tục bảo hiểm cho người lao động[/caption]
Xử lý khoản nợ bảo hiểm trước 1/7/2025
Hai Luật mới có quy định chuyển tiếp cụ thể đối với các khoản nợ bảo hiểm chưa hoàn tất tính đến ngày 30/6/2025. Đối với số tiền bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm y tế mà người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng nhưng chưa đóng hoặc đóng chưa đầy đủ, sẽ được xử lý theo quy định mới.
Bảo hiểm xã hội Việt Nam khuyến cáo các đơn vị, doanh nghiệp cần khẩn trương rà soát, hoàn tất đầy đủ các nghĩa vụ đóng bảo hiểm trước thời điểm hai Luật trên có hiệu lực để tránh bị xử lý theo chế tài mới.
Người lao động cần chủ động theo dõi quá trình tham gia bảo hiểm của bản thân để kịp thời phát hiện và phản ánh sai phạm về hành vi chậm đóng, trốn đóng của đơn vị, doanh nghiệp.