Chuyển dịch năng lượng đang là một thách thức lớn đối với ngành điện khí Việt Nam. Tại diễn đàn dầu khí và năng lượng thường niên 2025 với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng – tầm nhìn và hành động”, ông Nguyễn Quốc Thập, Chủ tịch Hiệp hội Dầu khí Việt Nam, đã nhấn mạnh rằng việc huy động điện khí tại các nhà máy nhiệt điện khí LNG đang gặp khó khăn do giá cao.
Ông Thập dẫn chứng rằng Nhà máy điện khí Nhơn Trạch 1 và dự án điện khí Lan Tây đang hoạt động dưới mức tối đa, trong khi hai dự án nhiệt điện khí Nhơn Trạch 3 và 4, với tổng mức đầu tư lên tới hàng tỷ USD, đã hoàn thành và sẵn sàng phát điện nhưng vẫn chưa được huy động hiệu quả. Nguyên nhân chính là do cơ chế huy động điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), trong đó điện khí LNG có mức giá cao và không phải là nguồn điện được ưu tiên.
Ông Thập cũng chỉ ra rằng Nghị định 100 của Chính phủ về cơ chế phát triển các dự án nhiệt điện khí đã đưa ra các cơ chế hỗ trợ, nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc trong việc vận hành các nhà máy và thu hút đầu tư vào lĩnh vực điện khí.
Ông Nguyễn Duy Giang, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power), cho rằng một trong những vướng mắc lớn nhất là cơ chế chuyển ngang giá khí vào giá điện. Ông Giang đề xuất cần có cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa nhà phát điện và nhà mua điện để đảm bảo bao tiêu sản lượng dài hạn. Các nhà đầu tư đang mong muốn có tỷ lệ bao tiêu sản lượng điện tối thiểu dài hạn không thấp hơn 80-90% trong thời gian 15-20 năm.
Để giải quyết vấn đề bao tiêu sản lượng, ông Thập cho rằng cần có cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa nhà phát điện và nhà mua điện, áp dụng cho cả các dự án điện khí LNG và các nhà máy năng lượng tái tạo. Ông cũng nhấn mạnh rằng nhu cầu chuyển dịch năng lượng lên tới 135 tỷ USD, nhưng nguồn lực của Nhà nước có hạn, nên việc thu hút đầu tư từ khu vực tư nhân là yêu cầu cấp thiết.
Tuy nhiên, các chính sách phát triển điện khí hiện nay vẫn chưa đủ hấp dẫn nhà đầu tư, vì chưa có cơ sở bảo lãnh từ Chính phủ để bảo lãnh vay vốn cho các dự án, và chưa có cơ chế bảo lãnh chuyển đổi ngoại tệ. Điều này đòi hỏi cần có những điều chỉnh và cải thiện cơ chế chính sách để thu hút đầu tư vào ngành điện khí, đảm bảo an ninh năng lượng và thực hiện chuyển dịch năng lượng bền vững.
Tham khảo thêm thông tin về ngành điện khí tại https://www.pvpower.vn/ và Hiệp hội Dầu khí Việt Nam tại https://www.petrovietnam.com.vn/