Già hóa dân số – Thách thức và cơ hội cho thị trường bất động sản
Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh chóng, mở ra nhu cầu lớn nhưng chưa được khai thác tương xứng về nhà ở chuyên biệt cho người cao tuổi. Theo các chuyên gia, thay đổi cơ cấu dân số sẽ “kích cầu” nhà ở dành cho người cao tuổi thời gian tới và các chủ đầu tư cần nhanh chóng nhập cuộc, tận dụng xu hướng này để đáp ứng thị trường.
Nguyên nhân khiến Việt Nam tiến nhanh đến thời kỳ già hóa là do tuổi thọ người dân tăng cao và mức sinh giảm. Dự báo đến năm 2030, số người từ 60 tuổi trở lên sẽ xấp xỉ 18 triệu người, tăng gần 4 triệu người so với năm 2024.
Người cao tuổi đang trở thành một phần quan trọng của xã hội
Xu hướng già hóa dân số nhanh sẽ còn kéo dài, bởi tỷ trọng người cao tuổi sẽ tiếp tục gia tăng khi tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam được kỳ vọng vẫn tăng nhờ điều kiện sống được nâng cao trong bối cảnh kinh tế phát triển. Trong khi lực lượng trẻ dần thu hẹp do mức sinh thấp, khó có khả năng bật tăng, nhiều chuyên gia dự báo, Việt Nam sẽ trở thành quốc gia có dân số già vào năm 2036 và “siêu già” vào năm 2049.
Sự thay đổi về cơ cấu dân số này đặt ra nhu cầu cấp thiết trong việc phát triển các mô hình nhà ở, chăm sóc sức khỏe, và tiện ích chuyên biệt dành riêng cho nhóm đối tượng cao tuổi. Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) nhận xét cả nước có tới hàng triệu người già có nhu cầu cần chăm sóc. Song thực tế, hiện nay, cả nước chỉ có khoảng 400 viện dưỡng lão với khoảng 50% là các trung tâm từ thiện hoặc do nhà nước đầu tư.
Các khu vực có tuổi thọ trung bình cao thường là những nơi có kinh tế phát triển. VARS dẫn chứng số liệu thống kê, năm 2024, Bà Rịa-Vũng Tàu, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đồng Nai là 5 tỉnh, thành có tuổi thọ người dân cao nhất Việt Nam. Đây đồng thời là các khu vực có nền kinh tế phát triển với thu nhập bình quân đầu người cao thuộc top đầu cả nước.
Trên thực tế, hiện nay, phần lớn người già vẫn được con cháu chăm sóc tại gia và có xu hướng ưu tiên nhận được dịch vụ chăm sóc ngay tại nhà hoặc gần gia đình. Điều này cho thấy tiềm năng phát triển mô hình nhà ở tích hợp y tế cộng đồng – nơi cung cấp không gian sống an toàn, tiện nghi nhưng vẫn giữ kết nối với gia đình là rất lớn.
Tầng lớp trung lưu và thượng lưu đang mở rộng nhanh chóng, với độ tuổi thuộc tầng lớp trung lưu phổ biến từ 30-55 tuổi và từ 40-65 tuổi với tầng lớp thượng lưu. Như vậy, các tầng lớp này sẽ là đối tượng thúc đẩy nhu cầu về nhà ở cao cấp; trong đó có nhà ở dành cho người cao tuổi, trong thời điểm hiện tại và trong thập kỷ tới.
Các chuyên gia của VARS cho rằng Việt Nam còn lợi thế cạnh tranh về cảnh quan thiên nhiên, văn hóa và chi phí sinh hoạt tương đối thấp so với nhiều nước phát triển nên dễ dàng thu hút cả người nước ngoài về hưu và kiều bào hồi hương.
Nghiên cứu của nhiều tổ chức uy tín trên thế giới cũng cho thấy, nhờ thừa hưởng tài sản từ gia đình, thế hệ những người sinh từ năm 1981 đến năm 2000 được coi là giàu nhất trong lịch sử. Và thế hệ này sẽ bước sang tuổi 60 trong 2 thập kỷ tới.
VARS khuyến nghị, việc phát triển mô hình nhà ở cho người cao tuổi cần được xem là chiến lược trung dài hạn của các chủ đầu tư. Mô hình này không chỉ đáp ứng nhu cầu ngày một rõ rệt của xã hội mà loại hình bất động sản này còn giúp các doanh nghiệp đón đầu xu hướng già hóa, tận dụng lợi thế chi phí đầu vào tại khu vực ven đô, đồng thời hưởng lợi từ chính sách khuyến khích của Nhà nước.